Tiroid Kanseri Neden Oluşur ve Sebepleri Nelerdir?
Tiroid kanserlerinde organizmalardaki diğer kanser türleri gibi multifaktöriyel nedenlerden kaynaklanırlar. Genetik (ailesel) olabildiği gibi sıklıkla radyasyon sonucu veya diğer kanserojen maddelere maruz kalma gibi ve sonuçta bazen sebebini bilemediğimiz nedenlerle insan organizmasının yaşamsal seyrinde rastladığımız gibi hücrelerin farklılaşması ve yaşlanması sonucu ortaya çıkabilirler.
Radyasyona maruz kalma tiroid kanserleri açısından son derece önemli bir etkendir. Çocukluk veya erginlik çağında baş ve boyun bölgesine radyoterapi uygulanan hastlardaki soğuk nodüllerde tiroid kanseri görülme olasılığı ise % 30 –50 dir.
Tiroid kanserlerinin görülme sıklığı nedir?
Tiroid kanseri tiroid bezinin fonksiyonlarını gören folikül denilen epitel hücrelerinden ya da parafolikül dediğimiz tiroid folikül hücresinin yanında yer alan diğer hücre tiplerinden çıkan kanserlerdir.
Kaç türlü tiroid kanseri vardır ve en sık görüleni hangisidir?
Başlıca 4 tip tiroid kanserini biliyoruz: papiller, foliküler, medüller ve anaplastik tirod kanserleri. İyi farklılaşmış tiroid kanserlerinin papiller ve foliküler tipte olmak üzere başlıca iki ana tipi vardır. Bunun dışında az farklılaşmış veya kötü diferansiye dediğimiz ve anaplastik tiroid kanserleri ise kötü prognoza sahip lokal ve uzak metastaz yapan türlerdir.
Tiroid kanseri, meme ve over kanserinden sonra en sık görülen kanser türü müdür?
Tiroid kanseri en sık görülen endokrin tümörü olup erkek ve kadında 100.000 de 2.3 ve 8.5 oranında rastlanır. Meme kanserleri kadınlarda en sık rastlanan kanser türüdür. Günümüzde her 9 kadından birinde meme kanserine rastlanmaktadır. Tiroid kanserleri de kadınlarda saptanan kanserlerde sıklık sırasına göre 3. sırada yer almaktadır.
Troid kanseri diğer kanser türleri kadar ürkütücü müdür?
Diğer kanser türleri kadar öldürücü olmamakla bazı tiroid kanseri türleri oldukça agressif klinik seyir gösterirler. Daha önceden de belirttiğim gibi 4 tip tiroid kanseri vardır. Tiroid folikül hücrelerinden çıkan iyi farklılaşmış tiroid kanserleri tüm tiroid kanser türleri içinde takriben %85 ini oluşturur ki bu tip tiroid kanserleri yaşam kalitesi ve yaşam süresi bakımından hastaları olumsuz etkilemezler.
Ailevi tiroid kanserlerinin görülme sıklığı nedir?
Tiroid kanserlerinin örneğin, papiller tiplerinin % 10 ailevi olma olasılığı vardır. Bunları DNA testleri ile saptamak mümkündür. Özellikle medüller tip tiroid kanserlerinin ailevi olanlarının günümüzde çok kolaylıkla ve yaygın bir şekilde tanısı genetik testlerle konmaktadır.
Genetik mutasyona sahib olan çocukları hangi yaşda ameliyat etmek gerekir?
Bu genetik mutasyonu olan çocukların 5 yaşına kadar gelişmesini beklemek 5 yaşında ameliyat etmek gerekir. Bazı medüller tiroid kanseri tiplerinde ise örneğin, MEN 2b tipinde genetik mutasyon taşıyıcısı olan çocuklarda medüller tiroid kanseri ilk dekadda yani 0 ila 10 yaş arasında ortaya çıkmakta ve son derece agressif seyrederek ölüme neden olmaktadır.
Radyasyon ve tiroid kanserinin ilişkisi nedir?
Özellikle radyasyonun gerek tedavi amaçlı yapılan radyasyonun gerekse de nükleer kazalar sonucu ortaya çıkabilecek bir radyasyonun –radyoaktif iyod bulaşmasının- Örneğin, Çernobil veya Japonya da olduğu gibi tiroid kanseri gelişme riskini artırdığı bilinmektedir.
Tiroid kanserlerinde tümör büyüklüğünün ve yaşın önemi var mıdır?
Tiroid kanserlerinde yaş ve çap son derece önemli kriterlerdir. Örneğin, tiroidin iyi farklılaşmış diye tanımladığımız papiller veya foliküler tiroid kanserlerinin 20 yaşın altında ve 60 yaşın üzerinde 21–59 yaş aralığında olan tiroid kanserli kişilerle karşılaştırıldığında daha agressif seyrettiği saptanmıştır. Bu nedenle nüks ve yaşam süresi açısından değerlendirildiğinde yaş önemli bir etkendir.
İkinci sıklıkta görülen tiroid kanserinin hangi türüdür?
İkinci sıklıkta görülen tiroid kanserleri ise iyi farklılaşmış tiroid kanserleri grubunda yer alan foliküler tiroid kanserleridir. 30 yaşın altında çok seyrek görülür. Foliküler tipte tiroid kanserleri lenf yolundan ziyade kan yoluyla yayılırlar.
Tiroid kanserlerinde onkolojik tedavi yöntemleri uygulanır mı?
Bu tip iyi farklılaşmış tiroid kanserlerinde radyoterapi (ışın tedavisi) ya da kemoterapi gibi onkolojik tedaviye gereksinim yoktur ve uygulanmaz. Ancak çok seyrek gördüğümüz vakaların 1 ila 3 ünde rastladığımız anaplastik tiroid kanserleri olarak tanımlanan az veya kötü farklılaşmış tiroid kanserlerinde cerrahi tedavi yetersiz kalabildiği gibi tümörün hızla çevre dokulara yayılımı sonucu cerrahi tedavi daha hastalığın tanısı konduğunda bile uygulanmayabilir. O takdirde radyoterapi, kemoterapi gibi onkolojik tedavilerine gereksinim duyulur.
Tiroid nodüllerini veya nodül kanser ilişkisini nasıl değerlendirmek gerekir?
Her nodülden tiroid kanseri gelişir veya her nodül tiroid kanseri açısından çok risklidir diye bilimsel bir kural veya gerekçe yoktur. Tiroid nodüllerinin her birini her vakada ayrı ayrı değerlendirmek gerekir.
Tiroid kanserinin gırtlak kanseri ile bir ilişkisi var mı?
Aslında iki kanser türü karıştırılır. Larenks dediğimiz kanserler gırtlak kanserleridir ve ses kısıklığı önemli bulgusudur. Larenks kanseri hastalarının da nodülleri olabilir. Ancak bu nodüller ses telleri üzerindedir. Vokal kord olarak tanımladığımız ses telleri üzerindeki nodüllerin mutlak araştırılması gerekir. Larenks kanserleri bu tip nodüller üzerinde gelişebilirler. Ses telleri üzerindeki nodüllere daha sıklıkla sesini kullananlar da rastlıyoruz. Tiroid nodüllerinin ses telleri üzerindeki nodülleriyle alakası olmadığı gibi bu nodüller tiroid bezinde yer alırlar.
Yediğimiz tuzun türü ve miktarının guatr kanseri ile bir ilişkisi var mıdır?
Daha önce belirttiğim gibi tüketilen iyotlu tuz endemik guatr olasılığını bertaraf eder. Ancak iyotlu tuzun aşırı tüketilmesi ‘Hashimoto tiroidi’ dediğimiz enfeksiyonlu olmayan kronik tirodit olarak tanımlanan klinik tablonun karşımıza çıkmasına neden olabilir. Tabi karşımıza böylesi bir tablo çıkacak diye de iyotlu tuzu almamak diye bir durum söz konusu değildir. Unutulmamalı ki! her şeyin aşırısı zararlıdır.
Pek çok hastalık gibi tiroid hastalıklarının da mesleklere göre bir dağılımı var mıdır?
Tiroid hastalıkları yönünden böyle bir dağılım söz konusu değildir. Her türlü meslek grubunda görülebiliyor. Ancak şunu unutmamak gerekir ki, hastalığın yarattığı klinik tablo şiddetli olduğunda mesleğinizi uygulamanızı engellenebilir.
Özellikle radyasyona maruz kalma durumu söz konusu olan kişilerde örneğin; radyologlar, radyoloji teknisyenleri gibi tiroid bezinin iyi korunması gerekebilir. Bu kişilerde gelişebilecek tiroid nodüllerinde kanser görülme olasılığı artar.
Tiroid sorununda sigaradan etkilenmeler de söz konusu olabilir mi?
Danimarka kaynaklı bilimsel çalışmalarda sigaranın olumsuz etkilerinden bahsedilmektedir. Sigara içen hastalarla sigara içmeyen hastalar karşılaştırıldığında sigara içen hastalarda anlamlı olarak tiroid rahatsızlıklarına rastlanmıştır. Örneğin, yapılan araştırmalarda sigara içenlerde % 35 e kadar varan oranlarda tiroid hormonlarının azalması sonucu hipotiroidinin geliştiği saptanmıştır.
Sigara içilmesi Basedow-Graves gibi hipertiroidisi olan hastalarda gelişen gözlerde saptanan eksoftalmi dediğimiz gözlerin dışarı doğru büyümesini olumsuz etkiler. Sigara içen anneler eğer süt veriyorsa, sigara anne sütünden bebeğe iyod geçişini engeller. Bu durum bebeğin tiroid fonksiyonlarında yetersizliğe yol açabilir.
